سوره بقره، آيه 148
فاستبقوا الخيرات اين ما تکونوا يأت بکم الله جميعا.
پس به خوبيها و نيکيها پيشي گيريد هر کجا باشيد خداوند همه شما را خواهد آورد.
در روايات فراواني که از ائمه معصومين عليهمالسلام رسيده جملهي (اينما تکونوا يأت بکم الله جميعا) به اصحاب و ياران مهدي موعود عليهالسلام تفسير شده است.
عن ابيعبدالله عليهالسلام في قوله:
«فاستبقوا الخيرات. اينما تکونوا يأت بکم الله جمعيا».
قال: نزلت في القائم عليهالسلام و اصحابه، يجتمعون علي غير ميعاد.
امام صادق عليهالسلام دربارهي اين آيه از قرآن کريم فرمود:
دربارهي قائم عليهالسلام و اصحاب او نازل شده، بدون قرار و وعده قبلي جمع خواهند شد. [1] .
قال الباقر عليهالسلام: «الخيرات الولاية. و قوله تعالي اينما تکونوا يأت بکم الله جميعا» يعني اصحاب القائم عليهالسلام الثلاثماة و البضعة عشر رجلا هم و الله الامة المعدودة. قال يجتمعون و الله في ساعة واحدة قزع کقزع الخريف.
امام باقر عليهالسلام پيرامون اين آيه ميفرمايد: خيرات. ولايت است و فرموده خداوند: هر جا باشيد خداوند همه شما را خواهد آورد: منظور اصحاب حضرت قائم عليهالسلام که سيصد و ده و چند مرد ميباشند. (سيصد و سيزده نفر) ميباشد.
بخدا سوگند منظور از امت معدوده آنها هستند. به خدا سوگند در يک ساعت همگي جمع خواهند شد هم چون پارههاي ابر پاييزي که بر اثر باد جمع و متراکم ميگردد. [2] .
سوره بقره، آيه 155
و لنبلونکم بشيء من الخوف و الجوع. و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات و بشر الصابرين.
و البته شما را به چيزي از ترس و گرسنگي و کمبودي از اموال و جانها و ثمرات ميآزماييم و مژده ده صبر پيشگان را.
قال الصادق عليهالسلام: لا بد ان يکون قدام قيام القائم سنة تجوع فيها الناس و يصيبهم خوف شديد من القتل و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات. و ان ذلک في کتاب الله لبين. ثم تلا هذه الآية. و لنبلونکم بشيء من الخوف و الجوع...
امام صادق عليهالسلام فرمود: به ناچار بيش از قيام قائم. سالي خواهد بود که مردم در آن گرسنگي کشند و ترس شديدي از جهت کشتار به آنان رسد. و در اموال و جانها و ميوهها کمبودي حاصل گردد. و البته اين مطلب در قرآن به روشني آمده و سپس همين آيه را تلاوت فرمود. [1] .
سوره آل عمران، آيه 200
يا ايها الذين امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا الله لعلکم تفلحون.
اي کساني که ايمان آوردهايد صبر بيشه سازيد و در برابر دشمنان نيز استقامت کنيد و از مرزهاي خود مراقبت کنيد، و از خدا بپرهيزيد. شايد رستگار شويد.
اين آيه آخرين آيه سوره آل عمران است و بر چهار برنامه ارزشي تکيه نموده. [1] .
واژهها
1- کلمه صبر به معناي ايستادگي در برابر مشکلات. تمايلات و حوادث است که در حقيقت ريشه اصلي هرگونه پيروزي مادي و معنوي است.
2- صابروا. صيغه امر از باب مفاعله است يعني از مصابره و به معناي صبر و پايداري در برابر صبر و استقامت ديگران است.
بنابراين قرآن در مرحله اول دستور به استقامت ميدهد که هر گونه جهاد با نفس و پايداري در برابر حوادث و مشکلات را شامل ميشود و در مرحله دوم دستور به استقامت در برابر دشمن را ميدهد و اين خود نشانگر اين است که تا ملتي در جهاد با نفس و اصلاح نقاط ضعف دروني پيروز نشود پيروزي او بر دشمن خارجي ممکن نيست.
3- رابطوا نيز از باب مفاعله است از مادهي (ربط و رباط) گرفته شده و اين واژه در اصل به معناي بستن چيزي در مکاني است.
(مانند بستن اسب و الاغ در يک محلي) و به همين جهت به کاروانسرا (رباط) ميگويند.
و ربط قلب. به معناي آرامش دل و سکون خاطر است. گويا رشته قلب و دل به نقطهاي بسته شده است.
و مرابطهها به معناي مراقبت از مرزها آمده است. زيرا سربازان و مرکبها و وسائل جنگي را در آن محل نگاهداري ميکنند براي دفاع از
مرز اين جمله به مسلمانان دستور آماده باش در برابر دشمن و مراقبت دائم از مرزها و سرحدات کشورهاي اسلامي ميدهد تا هرگز گرفتار حملات غافلگيرانه دشمن نشوند.
در هر حال مرابطه معناي وسيعي دارد که هرگونه آمادگي براي دفاع از خود و جامعه اسلامي را شامل ميشود. و در فقه اسلامي نيز در باب جهاد بحثي تحت عنوان مرابطه يعني آمادگي براي حفظ مرزها در برابر هجوم احتمالي دشمن مطرح شده است.
در برخي از روايات حضرات ائمه معصومين عليهمالسلام ذيل اين آيه شريفه مرابطه با امام عليهالسلام مطرح شده است.
و مرابطه با امام يعني رشته ولايت و سرپرستي او را محکم گرفتن و در اطاعت و پيروي او اصرار داشتن که خود يکي از ارکان ايمان است و در يک جمله انسان خود را با ولي خدا مربوط سازد و از او جدا نشود و خود را به او بسپارد.
قال الباقر عليهالسلام: اصبروا علي اداء الفرائض، و صابروا عدوکم و رابطوا امامکم. المنتظر.
امام باقر عليهالسلام پيرامون آيه شريفه مورد بحث که ميفرمايد: اي کساني که ايمان آوردهايد صبر کيند و يکديگر را به صبر واداريد و مرابطه نماييد فرموده است:
صبر کنيد. بر اداي فرائض. و پايداري و استقامت کنيد در مقابل دشمن و با امامتان که انتظار ظهورش را ميکشيد مرابطه نماييد و خود را به رشته ولايت او ببنديد. [2] .
سوره نساء، آيه 69
و من يطع الله و الرسول، فاولئک مع الذين انعم الله عليهم من النبيين و الصديقين و الشهداء و الصالحين و حسن اولئک رفيقا.
و کسي که خدا و پيامبر را اطاعت کند (در قيامت) هم نشين کساني خواهد بود که خدا نعمت خود را بر آنها تمام کرده. که عبارتند از پيامبران. صديقان. شهداء و صالحان و آنها رفيقهاي خوبي هستند.
در اين آيه يکي ديگر از افتخارات کساني که مطيع فرمان خدا و پيامبر باشند بيان شده و در حقيقت امتيازاتي را براي آنها مطرح کرده است و آن هم نشيني با کساني است که خداوند نعمت خود را بر آنها تمام کرده است.
و سپس در توضيح اين مطلب و بيان کساني که خداوند نعمت خويش را برآنها تمام کرده است. اشاره به چهار طايفه ميکند که در واقع ارکان چهارگانه اين موضوع هستند.
واژهها
1- انبياء: فرستادگان مخصوص خداوند هستند که نخستين گام را براي هدايت و رهبري مردم و دعوت به صراط مستقيم برميدارند.
2- صديقان: يعني کساني که هم در سخن راست ميگويند و هم با عمل و کردار صدق گفتار خود را اثبات ميکنند.
و در بعضي از روايات صديق به علي عليهالسلام و ائمه معصومين عليهالسلام تفسير شده است.
[3- شهداء: يعني کشته شدگان در راه هدف و عقيده پاک الهي و يا افراد برجستهاي که روز قيامت شاهد و گواه اعمال انسانها هستند. [1] .
4- صالحان: يعني افراد شايسته و برجستهاي که با انجام کارهاي مثبت و سازنده و مفيد و پيروي از اوامر انبياء به مقامات برجستهاي نائل شدهاند.
و به همين جهت در پارهاي از روايات صالحين به ياران برگزيده ائمه عليهمالسلام تفسير شده است.
قال الصادق عليهالسلام: النبيين: رسول الله. و الصديقين: علي عليهالسلام. و الشهداء: الحسن و الحسين عليهماالسلام، و الصالحين: الائمة.
و حسن اولئک رفيقا: القائم من آل محمد.
علي بن ابراهيم، در تفسيرش که منسوب به امام صادق عليهالسلام است گويد: امام عليهالسلام فرمود: نبيين رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و صديقان علي عليهالسلام و شهيدان: حسن و حسين و صالحان: ائمه عليهمالسلام ميباشند. و نيکو رفيقان، قائم از آل محمد عليهالسلام است. [2] .
سوره توبه، آيه 33- سوره صف، آيه 9
هو الذي ارسل رسوله بالهدي و دين الحق ليظهره علي الذين کله و لو کره المشرکون.
او کسي است که رسولش را با هدايت و آيين حق فرستاد. تا او را بر همه آيينها غالب گرداند. هر چند مشرکان کراهت داشته باشند.
اين آيه خبر از جهاني شدن اسلام و عالمگير گشتن اين آيين ميدهد. مفهوم آيه پيروزي همه جانبه اسلام بر همه اديان جهان است و معني اين سخن آنست که سرانجام اسلام همه کرهي زمين را فرا خواهد گرفت و بر همه جهان پيروز خواهد گشت. و شک نيست که در حال حاضر اين موضوع تحقق نيافته ولي ميدانيم که اين وعدهي حتمي. خداوند تدريجا در حال تحقق است.
و طبق روايات مختلفي که به ما رسيده تکامل اين برنامه هنگامي خواهد بود که مهدي عليهالسلام ظهور کند. و برنامهي جهاني شدن اسلام را تحقق بخشد.
قال الباقر عليهالسلام: ان ذلک يکون عند خروج المهدي، فلا يبقي احد الا اقر بمحمد صلي الله عليه و آله و سلم.
امام باقر عليهالسلام ميفرمايد: وعدهاي که در اين آيه است به هنگام ظهور مهدي از آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم صورت ميپذيرد. در آن روز هيچ کس در روي زمين باقي نخواهد بود مگر اينکه اقرار به حقانيت محمد صلي الله عليه و آله و سلم ميکند. [1] .
قال رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم: لا يبقي علي ظهر الارض بيت مدر و لا وبر الا ادخله الله کلمة الاسلام.
بر صفحهي زمين هيچ خانهاي باقي نماند. نه خانههايي که از سنگ و گل ساخته شده و نه خيمههايي که از کرگ و مو بافته شده، مگر اينکه خداوند نام اسلام را در آن وارد ميکند. [2] .
